Disleksi nedir kısaca açıklamak gerekirse özellikle çocuklarda okuma yazma, konuşma, sayısal becerilerde zorluk yaşaması olarak tanımlanmaktadır. Disleksi belirtileri nelerdir hangi yaşta nasıl bir belirtisi vardır bu bilinirse daha doğru adımlar atılacaktır.
Çocuklarda sık görülebilecek bir durum olan disleksinin tedavisi için özel eğitim yöntemlerinden yararlanılması gerekmektedir.
Peki disleksi neden olur? Disleksinin oluşumun nedenleri farklı nedenlere dayanır. Dünyada yaklaşık olarak 700 milyon disleksiye sahip kişi bulunmaktadır. Yetişkinlerde de disleksi olmasına karşılık esasında yetişkinler için çocukluktan gelen sorunların devamı şeklinde görülmektedir. Bu yüzden disleksiye çocukluk döneminde teşhis koymak ve özel eğitim desteklerinden yararlanmak faydalı olmaktadır.
Disleksi genetik aktarımdan kaynaklandığı gibi beyin hasarı, yapısal farklılık, algısal nedenler gibi farklı etmenlere bağlı olarak görülmektedir. Bu yüzden her çocukta disleksi görülme ihtimali bulunmaktadır. (Kaynak)
Disleksi Belirtileri Nelerdir?
Disleksi genellikle ilkokul çağında ( 6 – 7 yaş ) okuma yazma eğitimi sırasında kendini belli eder. Bunun öncesinde bebeklikte (0-3 yaş) konuşmaya geç başlaması, kelime öğrenme yavaşlığı en önemli belirtilerindendir.
Bir çocuğun disleksi olduğunu nasıl anlarız? Yaş olarak kaç yaşında başlar? Okul öncesi anasınıfı dönemindeki disleksi belirtileri 3 yaş ile 6 yaş aralığında ise renkleri karıştırma, sayıların ve harflerin isimlerini hatırlamada zorluk, tekerlemelere katılmada güçlük şeklinde kendini gösterir.
Okul çağına gelince ise ( 6-10 yaş ) öğretmen veli işbirliği ile disleksi belirtileri nasıl diye incelenip değerlendirilmeli ve geç kalmadan destek sağlanmalıdır. İlkokul çağı disleksi belirtileri nelerdir dersek, okurken heceleme hatası yapma, kelimeyi telaffuz edememe, harfler ve kelimelerdeki benzerlik ve farklılıkları ayırt edememe en sık görülenlerdir.
Ayrıca konuşurken doğru kelimeyi bulamama, yazarken çokça yapılan imla hataları, nesnelerin sıralamasını sıklıkla unutma veya karıştırma, yaşına göre beklenen seviyenin altında okuyabilme ve bu yüzden de okuma faaliyetlerinden uzak durma isteği de sık gözlemlenen belirtilerdir.
Yaşça büyüdüğünde genç ve yetişkin olduğunda da benzer belirtiler vardır. Yetişkinlerde disleksi belirtileri yavaş okuma ve yazma, ezberleme zorluğu, yabancı dil öğrenememe, hikaye tarzı metinleri özetleyememe, espri ve şaka ifadelerinin farkına varamama şeklinde görülür.
Genel anlamda tespiti kolay disleksi hastalığı belirtileri nelerdir madde madde yazalım:
- Okuma yapmayı sevmezler, okurken de harf yutar ya da kelime atlarlar.
- Yazı yazarken de harflerin formu bozuktur, kalemi aşırı bastırma veya hiç bastırmayıp silik yazma yaygındır.
- Harfleri tersten algılama ve buna göre okuyup yazma. Örneğin “b” “d” ve “p” harflerini karıştırma “ev” kelimesi yerine “ve” yazma gibi.
- Kelimelerin içindeki sessiz harflerin yerini değiştirerek yazım hataları yaparlar. Örneğin, “portakal” yerine “porkatal” olarak yazma.
- Disleksi belirtileri sadece sözel değil sayısal olarak da görülebilmektedir. Örneğin bazı rakamları ters yazarlar 2 ile 5’i ve 6ile 9’u çok karıştırırlar. Basamak varsa da yer değiştirirler 35 yerine 53 şeklinde yazarlar.
- Okumaktan çok dinlemeyi severler ama dinlerken de sert sessizleri yumuşak algılarlar. Örneğin “F” harfini “V” şeklinde “S” harfini de “Z” gibi duyarlar.
- Konuşurken cümlesinde hangi kelimeyi seçeceğinden emin olamaz ve duraksar, “şeyy” diyerek beklemeler yapar.
- Saatleri öğrenmede, yönleri kullanmada güçlük yaşarlar. Sağ sol ileri geri doğu batı kavramları çok zorlar.
Disleksi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Disleksi tedavisi için kesin bir yöntem bulunmamaktadır. Ancak disleksi özel eğitim programları ile çocukların günlük ve okul yaşamlarında sorun yaratmayacak bir düzeye disleksinin getirilmesi mümkün olmaktadır.
Bu kapsamda disleksi belirtileri taşıyan çocuklar mutlaka zaman geçirilmeden disleksi testi yapılarak özel eğitim programlarından yararlandırılmalıdır.
Bunun için özel ya da devlet destekli kurumlar tercih edilebilir. Aynı zamanda disleksi için destekleyici programlar da tercih edilmelidir. Bu programlar her çocuğa özel olarak hazırlanır ve disleksinin etkilerinin günlük yaşamda en aza indirgenmesi amaçlanır.
Disleksi Eğitimi Nasıl Alınır?
Disleksi belirtileri görülmeye başlandığı durumda anne ve babanın bir an önce disleksi eğitim merkezlerine başvuru yaparak teşhis hizmeti alması, ardından da disleksi bulunuyorsa eğitim programına başlaması gerekir. Çoğu kurumda MEB destekli ücretsiz disleksi eğitimi verildiğinden maddi açıdan da aileler kolaylık bulacaktır.
Disleksi eğitimi okulda ve ailede çok iyi bir takiple yapılmalıdır, bu eğitim sayesinde çok güzel ilerlemeler görülür. Örneğin, normal kitap yerine bazen dijital ortamlardan da okuma yaptırılması çocuğu geliştirir.
Benzer durumdaki kişilerden oluşan destek grupları mental anlamda gelişimi hızlandırır. Öğretmenlerin disleksi belirtileri gösteren öğrencilere özel zaman tanıması ve hoşgörülü olması çocuğun eğitimini ve başarısını olumlu etkileyecektir.
Disleksi eğitimi alınmadığında ya da geç kalındığında çocuklar için önemli sorunlar yaşanacaktır. Özellikle okul yaşamında okuma yazma, sayısal beceriler ve sosyal etkileşimler için disleksi büyük sorunlar yaratmaktadır.
Disleksinin gelişim aşamalarında yani ilk dönemlerinde müdahale sayesinde bu sorunların çoğunluğunun etkisi en aza indirgenmiş olmaktadır.
İLGİLİ YAZI: Çocuklarda Tuvalet Eğitimi
Disleksi Olan Ünlüler
Disleksi olmak aslında özel olmaktır çünkü disleksi olan ünlüler listesinde kimler yok ki… Bakınca disleksi belirtileri göstermezler ama hepsi disleksi olduklarını kendileri de söylemektedir.
Hollywood oyuncuları arasında Tom Cruise, Sylvester Stallone gibi aktörler, ülkemizde de Aslı Enver ve Ebru Cündübeyoğlu gibi oyuncular disleksi olan ünlülerdendir. Ayrıca dünyaca ünlü bilim adamları, yazarlar, ressamlar, devlet başkanlarından da disleksi olanlar bulunmaktadır.
Leonardo da Vinci ve Picasso da disleksi olan ünlüler arasındadır. Mozart, Churchill, Albert Einstein, Thomas Edison, Stephen Hawking, Walt Disney de disleksi olmasına rağmen bunu en iyi şekilde artıya çevirmeyi başarmışlardır.
İLGİLİ YAZI: Dikkat Dağınıklığı İçin 13 Kalıcı Çözüm Önerisi
