Çocuk eğitiminde çevrenin etkisi çocuğun kimliğini kazanabilmesi de etkilidir. Gelişim evrelerinde kendini hissettiren çevre etkisi, çocuğun hayata bağlanmasında, kendini ifade edebilmesini de ve özgüven kazanabilmesi de büyük bir etkiye sahiptir. Çocuk eğitimi ailede başlar. İçinde bulunduğu ortam onun için doğal bir öğrenme alanıdır.
Çocuk gelişimsel olarak somut evreden soyut evrelere doğru yaş aldıkça çevreyi gözlemlemesi ve bunu bir oyun gibi algılaması söz konusudur. Etrafındaki tüm insanların hal ve hareketleri, bakış açıları, olayları yaklaşımları çocuk tarafından deney yapan bir gözlemci gibi dikkatle izlenir. Ardından taklit evresi başlar.
Eğitimin ortaya çıktığı ilk yer olan ailede bireyleri taklit etmeye başlayan çocuk yavaş yavaş kendi benliğini oluşturma evresine geçiş yapar. Dolayısıyla diyebiliriz ki öğrenme süreci kişinin çevresinden bağımsız olarak gerçekleşemez.
Bunun yanı sıra okula başlaması ile beraber eğitim ve öğretimi akademik olarak sürdürme evresine geçiş yapılır. Burada kişinin çevresi eğitim ve öğretim ortamı öğrenciler ve öğretmenler çocuğun genel olarak hayata bakışında ve duruşunda etki gösterir.
Çocuk Yetiştirmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Çocuk yetiştirmek aileler için çoklu aşamalar barındıran, sabır gerektiren ve uzun bir gelişim dönemini kapsayan eylemdir. Sağlıklı ve kişiliği gelişmiş bir çocuk yetiştirebilmek bu anlamda ailenin kontrolündedir. Çevresel faktörlerin varlığı, bireyin içinde bulunduğu ailenin kültür yapısı ile uygunluk gösterir.
Bu sebeple çocuğun gelişim aşamasında ailesinde olduğu kadar içinde bulunduğu çevresi de etkilidir. Ayrıca yetiştirme aşamasında çocuğun sahip olması gereken belirli donanımlar bulunur. Bu da ancak ailenin çocuk yetiştirirken dikkat etmesi gerektiği noktaların bilincinde olması ile mümkündür.
Özellikle aile çocukla mümkün olduğunca en çok vakit geçiren yer olmalıdır. Çocuğun gelişimi üzerinde büyük bir etki sağlayacak olan ebeveynler çocuğun kişilik gelişimi ve karakterinin oluşmasına çevrenin takdirini bırakmamalıdır. Şunu da unutmamak gerekir ki; çocuk dış çevre ile temas halinde bir yaşam sürdürecektir.
Çocuğun etkilenmemesi adına yapılan dışarı ile temasların kesilmeye çalışılması çocuğun çevresinden dışlanması ve zaman sonra soyutlanmasına sebep olur. Çocuk eğitimi içinde buna gelişim açısından bakıldığında, doğru bir tavır değildir. Muhakkak ki aile dışarı ile temasta olan çocuğu hem kontrol etmeli hem de o özgür alanı ona sunmalıdır.
Ailelerde kontrollü birliktelik ileriye dönük olarak ilişkilerin sağlıklı bir şekilde gelişmesine katkı sunar. Yeri geldiğinde konuşabilmek çocuğun da rahatlıkla kendini ifade edebilmesine katkı sunacaktır.
Ne istediğini bilen, özgüvenli ve kendi kararlarını en iyi şekilde verebilen çocuk yetiştirebilmek için çocuğun sınırlılıklarını aşmadan ona gerekli özgür alanı tanıyarak gerekli kontrolleri yapabilmek gerekir.
Çocuk eğitimi üzerine kitapları buradan inceleyebilirsiniz.
Çocuk yaptığı her harekette eleştirilmemelidir. Daha çok anlamaya ve onunla ortak bir noktada bir karar alabilmeye çalışılmalıdır. Aile ortamı çocuğa uygun bir şekilde sevgi ve saygının oluşturulabileceği bir çerçevede bulunmalıdır.
Kavga ve kaosun olduğu bir ortamda büyüyen çocuğun ruhunda büyük bir zedelenmeler oluşacaktır. Bu anlamda çocuğa hoşgörülü yaklaşılmalı saygı ile sözleri dinlenilmeli ve herhangi bir çabası takdir edilerek yüreklendirmelidir. İyi olarak, faydalı olarak gerçekleştirdiği her eylemin arkasında olunduğu ve desteklendiği aile tarafından çocuğa hissettirilmelidir.
Çocuk Eğitimi ve Çevrenin Etkisi
Çocuk yetiştirmede etki hem aile tarafından hem çevre tarafından oluşabilmektedir. Çocuğun sağlıklı bir ruh ve beden yapısına kavuşabilmesinde, içinde bulunduğu çevrenin etkisi yüksektir. Bireyin hem kendisiyle hem de içinde bulunduğu toplumda anlaşabilen hoşgörülü yaklaşabilen ve barışık yapıda olabilmesi de önce aileyle sonra çevreyle olan etkileşimin kalitesi ile ölçülebilir.
Başlangıçta rol model olan ve taklit edilen aile bireyleri gelişim evresi ile etkisini yitirecektir. Bu da çocuğun artık dışarıyı keşfetmesi ve çevreyi algılamaya çalışması ile ilerleyen bir süreci beraberinde getirir.
Bu aşamada çocuk çevrede gördüğü her türlü duygu, düşünce ve tavrı kendi karakterinde yansıtmaya başlayacaktır. Burada önemli olan ailenin, çevrenin çocuk üzerindeki etkisinin muhakkak ki var olacağını bilerek tavır ve davranışlarını buna göre ayarlanması gerekir.
Kendiyle barışık olduğu gibi çevresi ile de barışık olabilen demokratik ve sosyal değerlere bağlı bireylerin oluşabilmesinde bulunduğu çevrenin etkisi yapılan araştırmalarla da önemli bir boyutta olduğu ortaya konmuştur.
Çocuk eğitimi noktasında çok önemli bir yeri olan montessori eğitimiyle ilgili yazdığım Montessori Eğitimi Nedir, Faydaları Nelerdir? yazısını okumanızı tavsiye ederim.
